Covid-19 pandemisi ile birlikte dünya tedarik zincirlerinin önemini dramatik bir şekilde deneyimledi. Kapanan limanlar, bir süre çalışmayan fabrikalar, kuş uçmaz kervan geçmez küresel metropollerin caddeleri, birçok ülkenin aşı ve maske peşinde koşması, hepsi aklımıza..

İşte o uzakta kalan günlerden sonra, bugün yükselen trendlerin başında tedarik zincirlerinin sınır aşırı bağımlılıklarını azaltarak, “yerelleşmesi” geliyor. Fransız lüks endüstrisi Çin'den tedariğini azaltmayı planladığında sektörden "hooop nereye, henüz çok erken" itirazları gelmişti. Aynı şey Türkiye ve Vietnam'da uzun süre tedarikçi arayan ancak Çin'i ölçek açısından ikâme etmekte zorlanarak bu kararını erteleyen ABD'li ticaret karar alıcıları için de geçerliydi. Kısacası tedarik zincirleri sanılandan daha stratejikti ve küreselleşme sürecinde sanki "yarın yokmuş" gibi bir genişleme kat edilmişti. İşte şimdi oyun tersine dönüyordu. Ve bu sayede tedarik zincirlerine olan  ilgi, tüm ekonomilerin kapasitelerini ölçme ihtiyacını beraberinde getiriyordu. 

Nitekim, Türkiye'nin otomobili TOGG'un tedarikçi havuzu, Türkiye'deki tüm otomotiv yan sanayini harekete geçirmesi ile gerçek bir envanter araştırmasına dayanmaktadır.

Peki ne yapmalı?

Bu süreçte en çok öne çıkan ölçme araçlarından biri ise sektörel envanter araştırmaları. Bağımsız, objektif ve bilimsel analizlerle bir sektörün mevcut ve gelecek kapasitesinin röntgenini çekmek tedarik zinciri planlaması açısından kritik öneme sahip.

Ülkemizde de pandemi sonrasında oluşan jeo-lojistik ve insani kaynak avantajları ışığında yeni pazar fırsatları ve yatırımlara yoğunlaşılmış, bu da her sektörün eko-sisteminin gücünü ölçme yönündeki eğilimini güçlendirmişti. Benzer şekilde küresel bir üretim hub'ına dönüşen ülkemizdeki sektörel yeteneklerin anlaşılması da önemli bir ihtiyaca dönüştü.

Kısacası B2B araştırmalar kapsamında; sektörel envanter araştırmaları kategorisi hızla yükseliyor.

Sektörel envanter araştırmalarının sağladığı avantajlar

Peki sektörel envanter araştırmaları hangi avantajları sağlıyor?

Ulusal düzeyde her sektör envanter araştırmaları sayesinde şu avantajlara erişebilmekte;

• Küresel rekabetçilik düzeyini tespit etmek
• Ürün/hizmet, insan kaynağı, teknolojik altyapı vb. parametrelerden oluşan yetenek setini tanımlamak
• Sadece mevcut değil, gelecek yetenekleri de radara almak
• Hedef pazarlarını belirleyerek pazara giriş & tutunma stratejileri oluşturmak
• Yarını planlamak için bugünden doğru datalar biriktirmek

Sektörel envanter araştırmalarının kapsamı

Her sektör kendi kapasitesini ve rekabetçiliğini ölçmek istiyor. Sektörel envanter araştırmaları, bu ihtiyaca verdiği cevap itibariyle paha biçilemez bir öneme sahip.

Sektörel envanter araştırmaları, sektör temsilcilerinin şu başlıklarda kapsamlı verilere ulaşmasını sağlıyor:

• Sektörün toplam cirosal büyüklüğü
• Üretim, ihracat ve ithalat hacmi
• İnsan kaynağı profili (Yaş, cinsiyet, beyaz yaka & mavi yaka, deneyim vb.)
• Coğrafi dağılımı (Üretim tesisi, ofis, depo ağı vb.)
• Teknolojik altyapısı (Makine, yazılım vb.)
• Mevcut pazarları
• Hedef pazarları
• Rakiplere bakış
• Kısa, orta ve uzun vadeli iş hedefleri
• Teşviklerden faydalanma düzeyi
• Üye olunan dernek, oda ve birliklere bakış
• Akıllı cross-check analizler
• Sektörün güçlü-zayıf yanları, fırsat ve tehdit alanları
• Dernek, platform ağı

Sektörel envanter araştırmalarının yöntemi nedir?

Sektörel envanter araştırmaları birçok yöntemi içinde barındıran kapsamlı çalışmalardır. Kısaca göz atmak gerekirse;

• Dış çevre analizi: Uluslararası, ulusal açık ve kapalı kaynakların (raporlar, yayınlar, veritabanları, istatistiki seriler vb.) tarandığı masabaşı literatür analizi
• Kantitatif yöntem: Yüzyüze, telefonla ya da online olarak sektör temsilcilerine anket uygulanması
• Kalitatif yöntem: Yüzyüze ya da online olarak sektör temsilcileriyle gerçekleştirilecek focus grup toplantıları ve derinlemesine (in-depth) görüşmeler

Tüm bunlar, sektörel envanter araştırmalarının verimli evreninde kullanılabilecek yöntemler olarak öne çıkıyor.

Sektörel envanter çalışmalarının bariyeri

Sektörel envanter araştırmaları; ürün ya da hizmet üreten, satan ve ihraç eden tüm sektörler için uygulanabilir. Kısacası herhangi bir bariyerden söz edilemeyecektir.

Ancak özellikle, ihracatçı birlikleri, sektör dernekleri, odalar, borsalar vb. gibi sektörün çatı kuruluşları, sektörel envanter araştırmalarının birinci dereceden müşterisidir. 

Dünyadaki sektörel envanter araştırmaları örnekleri nelerdir?

Sektörel envanter araştırmalarında dünyadaki en iyi uygulamalar; ABD ve Almanya gibi gelişmiş ülkelere aittir. ABD’de association ve Almanya’da verband olarak tanımlanan sektörel çatı kuruluşlar, her yıl sektörün üretiminden cirosuna, istihdamından ihracat pazarlarına kadar geniş bir yelpazede sektör-spesifik envanter araştırmaları yapmakta; bunları karar alıcılar ve kamuoyuyla paylaşmaktadır.

Hatta ilgili sektöre yönelik faaliyet gösteren kamuoyu; bu araştırmaları büyük bir merak ve ilgiyle beklemektedir.

Diğer yandan; ilgili çalışmalar, karar alıcıların sektör-spesifik politika ve stratejilerini beslemekte ve özelleştirmektedir.

Son yıllarda büyük veri ve yapay zeka ile birlikte sektörel envanter araştırmaları da, içerik değiştirmeye başlamıştır. Artık data tek bir tarafın sisteme girişi değil, ayak izleri üzerinden oluşturulmaktadır (self-survey).

Özetle..

Tedarik zincirleri yeniden yapılanırken her ülke sektörel potansiyelini ve rekabetçiliğini ölçmek istemektedir. Bu da B2B araştırmaların önemli bir kolu olan sektörel envanter araştırmalarına olan ilgiyi artırmaktadır.

AGS Global olarak birçok sektörel envanter çalışmasının altına başarıyla imza attık. Bu araştırmaların önemini biliyor ve sektöre özgü çözümler geliştiriyoruz. Sektörünün mevcut ve potansiyel yeteneklerini ölçmek isteyen kurumları bizimle irtibata geçmeye çağırıyoruz.

 

Ömer Haluk Demirhan

AGS Global Araştırma | Kantitatif Araştımacı ve Data Analisti